In de basis moet het goed zitten

Wist je dat uit één rijpe eicel vier cellen ontstaan, namelijk één eicel en drie poollichaampjes? En bij de man uit één kiemcel vier spermacellen ontstaan? Dit proces heet Meiose en daarbij wordt het genetisch materiaal maar liefst twee keer gekopiëerd. Belangrijk dat hier geen fouten in sluipen! Een innesteling die steeds mislukt of herhaalde miskramen zijn – volgens sommige bronnen in 70% van de gevallen(!)- te wijten aan foutjes in het genetisch materiaal van de eicel of van de winnende spermacel. En dat, terwijl op het eerste gezicht alles prima in orde leek!

–> Gelijk weten wat je eraan kan doen? Klik hier.

Wat bepaalt de eicelkwaliteit?

Bedankt, ma!

Als meisje worden je eicellen al heel vroeg gemaakt. Terwijl je nog in de buik van je eigen moeder zit namelijk! Dus zo bezien, draagt je moeder ook jóuw toekomstige kroost al bij zich..! Raar idee. Afijn. In theorie zijn de eicellen die je meekrijgt, de eicellen waar je het in jouw leven mee moet doen. Je maakt er niet meer aan, wat je hebt, dat heb je.
Wat jouw moeder at – de vetten, de anti-oxidanten en de hoeveelheid eiwitten – bepaalt deels de kwaliteit van de eicellen die in jouw mini eierstokjes aangelegd werden. At je moeder bijvoorbeeld veel eiwitten terwijl jij in haar buik zat, dan werden er waarschijnlijk meer energiefabriekjes ingebouwd in je (ei)cellen dan wanneer je moeder hier (te) weinig van binnenkreeg. In je eicellen zorgen deze energiefabriekjes, mitochondriën genaamd, ervoor dat er genoeg energie is voor belangrijke processen als de eicelrijping en de celdelingen van het embryo.

Powerhouse

Wat blijkt nu? Eicellen bevatten gemiddeld 15.000 mitochondriën, dat is 10 keer meer dan andere lichaamscellen! Ingenieus, niet? Maar waar is die extra power dan voor nodig? Drie maanden voor je eisprong (of punctie) gaan je eicellen groeien om zich klaar te maken voor de Grande Finale: je eisprong. Gedurende deze periode ontstaan uit 1 rijpende eicel 4 cellen: 1 eicel en 3 poollichaampjes. In dit rijpingsproces wordt het erfelijk materiaal tot twee maal toe(!) gekopieerd, verdeeld over de cellen en opgelijnd. Belangrijk dus dat hier geen fouten in sluipen en dat in de uiteindelijke eicel 2 chromosomen terechtkomen in plaats van 1 of 3! Het proces van kopiëren en oplijnen van de chromosomen in de eicel heet meiose en vraagt echt HEEL veel energie. Vandaar dat er zoveel energiefabriekjes ingebouwd worden in je eicellen. Hoe meer, hoe beter.

Wat bepaalt de zaadkwaliteit?

Rijpende zaadcellen ondergaan, net als rijpende eicellen, ook het proces van meiose, waarbij uit één kiemcel maar liefst vier spermacellen ontstaan. Net als bij de eicel worden de chromosomen in de spermacellen gekopiëerd en opgelijnd. Het is, nogmaals, echt super belangrijk dat hier geen fouten in sluipen. Gaat er namelijk iets mis tijdens de Meiose, omdat je mitochondriën bijvoorbeeld onvoldoende energie produceren, dan krijg je DNA fragmentatie, of teveel chromosomen (namelijk drie stuks) of te weinig (namelijk maar één) in de spermacel. En dat is geen goede basis om op verder te bouwen. Net als bij de vrouw is er superveel energie nodig om het Meiose proces goed te laten verlopen. Het hebben van traag, of weinig, zaad kan een indicatie zijn dat het minder goed zit met de kwaliteit van het genetisch materiaal in de zaadcel.

‘Goed zaad’ en toch onverklaarbaar onvruchtbaar

Ook al heb je als man het diploma ‘superzaad’ aan de muur hangen, inclusief schouderklopje van je fertiliteitsarts, als er geen DNA fragmentatietest uitgevoerd is kan het zijn dat je ten onrechte hoge cijfers hebt gekregen. Twee buitenlandse onderzoeken (*) lieten zien dat bij respectievelijk 26% en 42% (!) van de mannen van onverklaarbaar onvruchtbare stellen, er sprake was van te sterk gefragmenteerd sperma-DNA. Deze DNA fragmentatie test gebeurt helaas (nog) niet in Nederlandse klinieken. Voorlopig worden enkel de hoeveelheid sperma en de snelheid ervan als marker genomen om de kwaliteit te bepalen.

Waarom de innesteling steeds niet lukt…

De uiteindelijke embryokwaliteit hangt evenveel af van de kwaliteit van het genetisch materiaal van de winnende spermacel als van de eicel. Men schat dat bij vrouwen waar de innesteling steeds niet lukt, of die steeds miskramen krijgen, in 50% van de gevallen (volgens sommige bronnen zelfs 70%*) de oorzaak ligt in chromosomaal abnormale embryo’s. Dat wil dus ook zeggen dat het innestelingsprobleem zowel bij de man als bij de vrouw kan liggen. Oók bij een A-kwaliteit embryo. En dat het niet persé aan de baarmoeder ligt die het embryo ‘afstoot’. Nee, als het basismateriaal niet op orde is, lukt zwanger worden gewoon niet. Of, je wordt wel zwanger, maar krijgt een miskraam. Ergens is het logisch, want als de fundering niet goed is, is het lastig om daar gezond op verder te bouwen.

Waar loopt het fout?

1. Onvoldoende energie of bouwstoffen voor correcte kopietjes:

We hebben net gelezen dat je voldoende celenergie nodig hebt om alles optimaal te laten verlopen. De mitochondriën spelen hierin een grote rol. De hoeveelheid én de kwaliteit van die energiefabriekjes moet in orde zijn. Je kan namelijk wel heel veel mitochondriën ingebouwd hebben, maar als die fabriekjes maar op halve kracht draaien, worden de broodjes minder goed afgebakken dan de bedoeling is.

Om correcte kopietjes te kunnen maken van de chromosomen, zijn er volgende zaken belangrijk:

• Je hebt voldoende bouwstenen nodig. Die bouwstenen hebben een naam, namelijk ‘nucleotiden’. En die nucleotiden hebben zelf ook grondstoffen nodig om hun werk naar behoren te kunnen doen.
• Actieve B-vitamines spelen een belangrijke rol. En dat zijn andere B-vitamines dan diegene die je bij de doorsnee drogist in een multi vindt – je hebt namelijk de bioactieve, lichaamsvriendelijke varianten nodig.
• Naast stoffen om het kopiëren goed te laten verlopen, heb je ook stoffen zoals anti-oxidanten en DHA nodig die het genetisch materiaal beschermen tegen vrije radicalen, anders krijg je alsnog foutjes (mutaties of defragmentatie) in het DNA. Vrije radicalen zijn ’the bad guys’ en anti-oxidanten zijn een soort Super Ninjas die vrije radicalen kunnen afvangen. Dat wil je, want vrije radicalen kunnen schade aanrichten in het DNA van je eicellen, of de mitochondriën beschadigen.

2. Teveel ‘vuurwerk’

Apoptose & necrose
Waar gehakt wordt, vallen spaanders. Tja. Af en toe legt een cel toch het loodje. Doordat de energiefabriekjes in de cel te oud zijn geworden en niet meer goed hun werk kunnen doen, bijvoorbeeld. Of doordat de cel beschadigd is door externe factoren, zoals bovengenoemde vrije radicalen. In het eerste geval zou je het ‘the eco way’ – oftewel apoptose – kunnen noemen. Alles is strak onder controle en alle celonderdelen worden netjes gerecycleerd. Very Dutch. Very duurzaam. Dat heeft onze voorkeur natuurlijk.

In het tweede geval, ‘the disco way’ – oftewel necrose – wordt het proces in gang gezet door een klein knalletje, waarbij de celonderdelen zich opblazen.. Dat gaat gepaard met mini ontstekingen. Niks recyclage in dit geval. Van dat knallende celletje en die mini ontstekingen voel je niets wanneer je de juiste vetzuren in je celwand hebt zitten. Dan wordt de brand namelijk netjes geblust en blijft de schade beperkt. Zo, dat gevaar is ook weer geweken. Maar heb je de verkeerde vetzuren in je celwand zitten, tja, dan is het een ander verhaal. Meestal loopt het dan uit de hand, net als op oudejaarsavond 2019 in Scheveningen.
Die ‘foute’ vetzuren zijn vooral transvetten en die zitten in margarines en alles wat gefrituurd is. Zoals kroketjes. Of oliebollen, om in de nieuwjaarssferen te blijven. En dan krijg je vuurwerk. Disco. Want het stukgaan van een cel gaat gepaard met ontzettend veel vrije radicalen, the ‘bad guys’ die de omliggende cellen ook kunnen stukmaken. Zo kan het gebeuren dat het vuurwerk ook de eicellen, zaadcellen of een embryo treft en beschadigt.

Het belang van DHA.
Wil dat zeggen dat er geen oliebollen of kroketten meer op het menu mogen staan tijdens de jaarwisseling? Helemaal niet. Als er maar genoeg goede vetzuren in de vorm van DHA  tegenover staan. DHA vind je in vis, garnalen en schaal,- en schelpdieren. Specifieker: in WILD gevangen vis en garnalen, die krill gegeten hebben. DHA zit namelijk niet in gekweekte vis of garnalen die soja, mais, antibiotica en God-weet-wat-nog-meer te eten hebben gekregen. Daar zit vooral linolzuur in in plaats van DHA. En dat is juist ontstekingsbevorderend. Precies wat we niet nodig hebben.

3. Teveel stress

• Stress= vrije radicalen. Stress verhoogt de productie van NfKb stofjes in je bloed. Dat zijn ontstekingsbevorderende stofjes. Die veroorzaken de productie van meer vrije radicalen. Die wil je dus liever niet. Als stress chronisch wordt kan dit een probleem worden. Als dit uit de hand loopt zijn 2 dingen heel handig om te doen. Leer ontspannen, en ga aan de slag met je bloedsuikerspiegel.
• Bloedsuiker. Een jo-jo-ende bloedsuikerspiegel is enorm ontstekingsbevorderend. Minder suikers en snelle koolhydraten in je voedingspatroon is dus heel handig. In les 9 leer je meer hierover. Bovendien, als je bloedsuikerspiegel vaak te hoog is, gaat een gedeelte van het hemoglobine in je bloed versuikeren. Hemoglobine kan dan minder zuurstof vervoeren dan normaal, met minder energieproductie als gevolg. Vandaar de ‘afternoon -dip’. En zoals je al las is voldoende energie super belangrijk voor voortplanting.
• Doorbloeding haarvaatjes. Voor de aanvoer van zuurstof en nutriënten en de afvoer van toxines zijn je eierstokken en baarmoeder voor 100% afhankelijk van bloed haarvaatjes. Stress maakt je bloed minder vloeibaar. Dit heeft grote impact op de doorbloeding van haarvaatjes die je eierstokken en baarmoeder bedienen. Bekijk even dit filmpje. Als je weet hoe belangrijk bloedtoevoer is voor de aanvoer van zuurstof voor celenergie en beschermende nutriënten dan snap hoe belangrijk het is om te leren ontspannen.
• Vocht inname. De meeste mensen zijn een soort kamelen geworden en functioneren op minimale hoeveelheden water. Als je te weinig vocht binnenkrijgt, daalt het percentage water in je bloed, waardoor het stroperiger wordt. En stroop stroomt nu eenmaal minder snel dan water, niet? Met water in je bloed gaat het transport van zuurstof, voedingsstoffen en de afvoer van gifstoffen sneller. Dus nog een reden om regelmatig het glas te heffen! Met water, wel te verstaan. Liefst warm met mineralen of kruiden erin, zoals ‘tissue thee’. Waarom lees je in dit artikel.

4. Een tekort aan CoQ10 en anti-oxidanten door ouderdom of een verkeerd voedingspatroon

Bij processen in de energiefabriekjes komen, ongewild, vrije radicalen vrij. Die kunnen schade opleveren in de fabriek zelf en, als het uit de hand loopt, zelfs het cel DNA, of de cel zelf, stukmaken. Gelukkig doen mitochondriën aan ‘damage control’. Phew. Wel zo netjes ook! Hoe ze dat doen? Ze slaan zoveel mogelijk CoQ10 op in de wand van de fabriek, aka cel. CoQ10 is namelijk een anti-oxidant. Verder is coQ10 ook nodig om überhaupt energie te kunnen maken.

Naarmate je ouder wordt, daalt het niveau van CoQ10 dat in je mitochondriën wordt geproduceerd. De coQ10 piek heb je tussen je 25 en 30e levensjaar, daarna gaat het bergafwaarts. Gelukkig kan je CoQ10 tegenwoordig suppleren en heb je ook nog PQQ als redmiddel. Meer hierover lees je in het roze blok.

Zoals eerder aangestipt is CoQ10 is niet de enige anti-oxidant die werkzaam is in de cel en de mitochondriën beschermt. Wanneer er kopietjes gemaakt worden van de chromosomen, is je DNA extra kwetsbaar. Voor de bescherming van je DNA heb je voldoende zink, selenium, vitamine C, vitamine E en L-carnitine. Die kan je, in principe, uit je voeding halen. Helaas is de realiteit tegenwoordig dat 95% van de bevolking een tekort heeft aan één of meerdere van deze stoffen. In mijn praktijk leg ik daarom de nadruk op de volgende punten:

• pas je voeding aan
• beperk stress 
• suppleer gericht bij – moet je bovenstaande lijst aan vitamines en mineralen allemaal apart gaan suppleren? Nee, absoluut niet. Een teveel kan namelijk ook averechts werken. Neem ze daarom liever in een complex. Dan krijg je kleine, veilige hoeveelheden binnen. Bovendien recycleren deze anti-oxidanten elkaar én het aanwezige CoQ10. Met andere woorden: in een complex kunnen ze langer en effectiever doorwerken. Onder het kopje ‘supplementen’ in het roze blok hieronder lees je precies welke ik voorschrijf.

5. Hormonale disbalans

Er zijn veel redenen te noemen waarom je hormonaal uit balans kan raken. Chronische stress is er één van. Een lever die moeite heeft om te ontgiften van lichaamseigen hormonen, of hormonen uit een traject, is een andere. Of darmen die niet op orde zijn, ook een grote ‘influencer’. Hoe beter de boel in evenwicht is, hoe beter het hele voortplantingsproces kan verlopen.