Je schildklier is een belangrijk, vlindervormig orgaan, gezeteld in je keelgebied. Niet alleen reguleert hij je energie,- en warmtehuishouding, maar ook de groei en ontwikkeling van je lichaam. Ook op het gebied van vruchtbaarheid heeft de schildklier een belangrijke vinger in de pap. Vooral een te traag werkende schildklier kan grote gevolgen hebben voor je energiehuishouding en daardoor voor je lichaamstemperatuur en enzymwerking. Enzymen zorgen dat processen zoals bv de innesteling goed kan verlopen. Als je temperatuur teveel daalt, werken je enzymen niet meer naar behoren. Het is zelfs zo dat bij elke graad die afwijkt van de ideale lichaamstemperatuur, de enzymen 10-20% minder goed functioneren. Daar hadden ze het duizenden jaren geleden al over in de oude Chinese en Ayurvedische geneeskunde. Je had dan een zogenaamde ‘koude baarmoeder’ – wat dus letterlijk blijkt te kloppen!
–> Gelijk weten wat je zelf kan doen? Klik hier.
Verborgen schildklierproblemen
Je schildklier heeft veel invloed op je vruchtbaarheid, namelijk op:
- Je cyclus en de groei van eicellen. Een te traag werkende schildklier vermindert de stollingsfactoren waardoor je zware bloedingen kan krijgen. Ook berooft het je eierstokken van de cel-energie die ze nodig hebben om goed te groeien. Je eicellen produceren oestradiol, het hormoon dat zorgt voor de opbouw van je baarmoederslijmvlies. Groeien de eicellen minder goed, dan is de oestradiol productie lager (1) en kan je baarmoederslijmvlies minder goed opgebouwd worden.
- Je eisprong en progesteron. Als je schildklier te traag werkt zal dat de aanmaak van het stofje prolactine stimuleren. Prolactine onderdrukt je ovulatie. Het berooft ook je eierstokken van de cel-energie die ze nodig hebben om te ovuleren en kan zo anovulatie (geen eisprong) veroorzaken. Als je geen eisprong hebt produceer je geen extra progesteron. Progesteron is het balancerend feel-good hormoon bij uitstek.
- PCOS. Een te traag werkende schildklier werkt ook insulineresistentie in de hand en verhoogt zo je risico op PCOS. In het geval van PCOS krijg je een onregelmatige cyclus en geen ovulatie.
- Miskramen. Voor de ontwikkeling van zaadcellen en de bevruchting en groei van de foetus heb je een goed werkende schildklier nodig. Er moet voldoende celenergie beschikbaar zijn om al deze processen goed te laten verlopen. Sluipen er bij de ontwikkeling van de eicellen of zaadcellen foutjes in het genetisch basismateriaal, dan is de kans groter dat de innesteling niet lukt, of je een miskraam krijgt.
Zwanger worden (en blijven!) is met een te traag werkende schildklier dus een stuk lastiger. Maar ondanks dat de schildklierfunctie super belangrijk is, blijkt dat tegenwoordig zo’n 25% van de vrouwelijke bevolking een te traag werkende schildklier heeft. Niet zo gek als je bedenkt dat chronische stress één van de oorzaken is van een schildklier disbalans. Hoe gestresst zijn we ondertussen niet met z’n allen?! Een schildklier disbalans wordt niet altijd gelijk opgemerkt en vaak heb je geen idee dat dit bij jou speelt – ondanks dat je aan een skala van symptomen lijdt. Reguliere bloedtesten, waarbij alleen T4 en TSH geprikt wordt, zeggen namelijk niet zo veel. TSH kan onderdrukt worden door stress, of laaggradige, chronische ontstekingen (en daar merk je weinig van, behalve dan dat je vaak hondsmoe bent). Met andere woorden: je TSH bloedwaarde kan oké zijn, terwijl je schildklier toch onder de maat draait.
Hoe weet je nou of je schildklier te langzaam werkt?
Hieronder een aantal symptomen:
Geestelijke/emotionele symptomen:
- Initiatief-armoede: geen zin om te bewegen, geen zin om te eten, geen zin in seks (wat bij mannen tot erectieproblemen kan leiden)
- Extreme stemmingswisselingen
- Altijd moe zijn
- Angstige en onzeker zijn
- Moeilijk besluiten kunnen nemen
- Moeite met concentreren
- Neiging tot depressie
Lichamelijke symptomen:
- Toename van buikvet of algemeen aankomen (alhoewel je ook aan de dunne kant kunt zijn met een te traag werkende schildklier!!)
- Haaruitval – een typisch schildklier symptoom is haaruitval bij het uiteinde van je wenkbrauwen
- Koude handen en voeten, of het altijd koud hebben
- Moeilijk kunnen focussen
- Verhoogde pijngevoeligheid
- Droge huid
- Vochtzakjes onder de ogen of vocht vasthouden
- Zware menstruaties
- Onregelmatige cyclus
- Geen energie
- Droge, gebarsten hielen
- Verlaagd vruchtbaar zijn
- Hoge cholesterol
Als je veel van bovenstaande symptomen herkent, is de kans groot dat je schildklier te traag werkt. Het is slim om je hormonen te laten meten bij een orthomoleculair arts of therapeut. Zij meten namelijk wél T3 en rT3, naast TSH, T4 ft4, fT3 en -heel belangrijk!- TPO antistoffen tegen je schildklier. Leuk om te weten, maar wát zijn dan al die T’s dan? Hieronder gaan we dat eens even haarfijn uitleggen, zodat je straks een pro bent op schildklier gebied.
Hoe werkt het?
TSH
TSH is een hormoon. Dat om mee te beginnen. Het wordt aangemaakt door een klier in de hersenen, de hypofyse genaamd. TSH zorgt ervoor dat de schildklier die andere T’s voldoende aanmaakt, namelijk:
- T4 (Thyroxine)
- T3 (Tri-jodiumthyroxine)
De schildklier brengt de hormonen in de bloedbaan. Daarna komen ze bij organen en weefsels terecht, en kunnen ze hun werk gaan doen. Maar je schildklier kan die hormonen niet van lucht maken. Er zijn voldoende bouwstoffen nodig om ze aan te maken. In dit geval zijn die bouwstoffen met name jodium en aminozuren. Aminozuren zijn de bouwstenen uit eiwitten. Belangrijk dus dat je aan voldoende eiwitten komt. Eiwitten zitten in vlees of vis, noten, zaden, peulvruchten of in een proteïneshake. Jodium vind je vooral in zeewier. Sushi time dus!
T4 & T3
T4 is eigenlijk een vrij inactief hormoon. Voordat het gebruikt kan worden, moet het namelijk eerst in de nieren, spieren, hersenen en hypofyse omgezet worden naar de actieve vorm, T3. Voor die omzetting zijn ook weer bouwstoffen nodig. Voor niks gaat de zon op, hè? De belangrijkste hulpstof voor de omzetting van T4 naar T3 is Selenium. Gelukkig kun je Selenium uit je voeding halen. Paranoten zitten er bijvoorbeeld vol mee. Een stuk of vier paranoten geeft je al de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid Selenium. Naast Selenium moet je lijf ook over voldoende vitamine A en Magnesium beschikken.
Stel: je laat je schildklier waardes prikken. Omdat je het gevoel hebt dat de boel niet helemaal top is. Wordt er dan alleen maar T4 geprikt, dan is de uitslag nogal nietszeggend. Je weet namelijk helemaal niet hoeveel je van die T4 omzet naar de actieve vorm, T3. En juist die omgezette vorm is belangrijk!
Het kan dus zijn dat je wel klachten hebt, maar je schildklierprobleem niet als zodanig (h)erkent wordt door je arts en je ‘helemaal oké’ bent. Omdat je TSH normaal is en je T4 ook. Alleen wordt T3 daarbij vergeten, en daar zit hem nu juist de crux. Want voor hetzelfde geld is je T3 dus hartstikke laag en is er dus echt iets niet in de haak met je schildklier.
Maar hoe zit dat dan met die ‘goede’ hoge TSH waardes? En die goede T4 waardes?
Kijk, je kunt TSH zien als de aanspoorder. Hij bepaalt wat er moet gebeuren. Of het dan ook daadwerkelijk gebeurt is een tweede… T4 is de reactie op TSH, alleen moet daar nog die actieve vorm, T3, van gemaakt worden om te functioneren. Als je schildklier nou trager werkt dan normaal, zal je lichaam hem meer achter zijn broek zitten. En dus meer TSH ‘aansporingshormoon’ aanmaken. Zo kan het zijn dat je TSH wel hoog uit de bloedtest komt, terwijl het helemaal niks zegt over het feit of er ook daadwerkelijk T3 gemaakt wordt. Die aanspoorder kan wel blijven roepen, maar of er ook geluisterd wordt is een tweede…
T4 kan dan wel braaf aangemaakt worden, of zelfs torenhoog zijn, maar als T3 daar niet het resultaat van is, heb je er weinig aan. En heb je dus wel degelijk een schildklierprobleem.
Normaalwaarden van TSH
De normaalwaarden voor TSH zijn niet bij alle laboratoria hetzelfde. De meesten houden de 0,4- 3,5 mU/L aan. Sommige rekken de bovengrens op tot 5,5 mU/L. Uit onderzoek (2) blijkt echter dat waarden van 2,5 mU/L of hoger al kunnen zorgen dat zwanger worden minder makkelijk gaat. De afdeling endocrinologie in Groningen houdt 2 mU/L aan als bovengrens (3). De meeste fertiliteitsklinieken zien je waarden het liefste onder de 2,5 mU/L. Dus, als je je TSH laat meten via je huisarts, vraag altijd je uitslag op. Huisartsen houden vaak nog de oude norm aan, namelijk dat 5mU/L oké is. Als je zwanger wilt worden is dat echter helemaal niet zo oké.
Wat is rT3?
Oké en dan nu rT3. Wat is dat? De afkorting rT3 staat voor reversed T3. En dat kun je vrij letterlijk nemen, want het is inderdaad precies het tegenovergestelde van T3. Is T3 je motor, dan is rT3 je rem. Ze worden allebei gemaakt uit hun voorloper, T4, maar hebben een andere werking: T3 activeert de cellen en organen en rT3 deactiveert ze. Dat is handig, om de balans te kunnen behouden. Maar als je te lang op de rem blijft staan, en rT3 de boel blijft remmen, is er uiteindelijk minder energie beschikbaar voor je spieren en organen. Oók voor voortplantingsorganen, groeiende eicellen en een groeiende foetus.
Je kunt het hele proces vergelijken met een auto. De chauffeur is de hypothalamus, die maakt immers TSH aan, wat de hele boel in gang zet. Het hormoon T3 is de gaspedaal van je auto, die je extra vermogen kan geven om harder te gaan. Deze is gemaakt uit T4. T3 maakt energie aan, wat natuurlijk heerlijk is, maar niet continue. Dan zou je hele dagen hyper door het huis stuiteren. Daarom heeft deze hormonen-auto ook een rem: rT3. De hypothalamus chauffeur bestuurt beiden, zowel het gaspedaal als de rem.
Hypothalamus
De grote baas
De hypothalamus, een klier in het midden je van hoofd, bepaalt uiteindelijk of je een ‘no’ of een ‘go’ krijgt om voort te planten. Als er chronische stress is – en je systeem gevoelsmatig de hele tijd onder druk staat (werkdruk, zorgen mbt zwanger worden, relatiestress, etc.) – geeft de hypothalamus geen groen licht voor een zwangerschap. Je eigen hachje redden is dan belangrijker dan voortplanten.
Chemisch gezien is er meer van het stresshormoon cortisol nodig om je optimaal te laten functioneren als je veel stress ervaart. Maar cortisol aanmaken kost energie, en die moet ergens vandaan komen.
Bij chronische stress kan je immuunsysteem van slag raken en minder goed gaan werken. Het draait nog wel, maar op een lager pitje, op de achtergrond. Bovendien veroorzaakt het stille ontstekingen. Niet goed! En ook dat vraagt extra energie van je lijf.
Als in tijden van (chronische) stress alle basisprocessen extra energie nodig hebben, regelt de hypothalamus het zo dat het algemene energieverbruik omlaag gaat. De chauffeur gaat langdurig op de rem staan en verhoogt rT3. Slim bedacht door die regelneef, want zo blijft er meer energie over om met al die stress om te gaan en je immuunsysteem te laten draaien. Maar je schildklier lijdt eronder. En je vruchtbaarheid ook.
Als rT3 dus verhoogd uit een bloedtest komt, weet je zeker dat je hypothalamus op de rem staat en er meer aan de hand is.
Oorzaken
Waarom te traag?
Een schildklier die trager werkt kan vele oorzaken hebben. Het is nooit een op zichzelf staand probleem maar ‘een gevolg van…’. Er is dus een onderliggend probleem en wanneer dat opgelost is, komt je schildklier ook weer in balans. Dit zijn de belangrijkste onderliggende oorzaken:
1. De hypothalamus trapt op de rem
Zoals hierboven beschreven bepaalt deze klier uiteindelijk of je een ‘no’ of een ‘go’ krijgt om voort te planten. Is er langdurig iets aan de hand (fysiek of emotioneel) en is je systeem hierdoor chronisch gestresst, dan wordt er een signaal afgegeven om het algemene energieverbruik te verlagen. Hierdoor blijft er meer over voor de cortisolproductie en je immuunsysteem. Je staat dan in wat ze de ‘overleefstand’ noemen. En om te overleven moet je tijdelijk op 110% kunnen functioneren. Er zit immers een leeuw achter je aan en het is van levensbelang dat je dat zo lang mogelijk kunt uitzingen. Oftewel: bovenmenselijk snel weg kunt rennen. Logisch dat er dan op de rem getrapt wordt en andere systemen even in de wacht worden gezet. Je overlevingssysteem (cortisol en je immuunsysteem) krijgen voorrang. En je schildklier? Ook die gaat, ten bate van de overleving, een beetje trager werken
De praktijk
Wat ik in mijn praktijk zie is dat het nooit zomaar één ding is dat iemand chronische stress oplevert. Het is emotioneel gezien vaak werkdruk bovenop druk rondom zwanger worden, of bovenop relatiestress. En wat het fysieke stuk betreft zijn een overbelaste lever door oestrogeendominantie (zie hieronder), darmproblemen – met nutriënten tekorten als gevolg) en gehannes met de bloedsuikerspiegel bijna altijd aan de orde. Pfew.
Gelukkig zijn er oplossingen wat de fysieke kant betreft. En als je je bewust wordt van wat jou de meeste emotionele stress oplevert, kan je daar ook iets aan doen.
2. Een overbelaste lever door oestrogeendominantie
Oestrogeendominantie
Oestrogeendominantie zorgt ervoor dat de lever heel veel van een bepaald eiwit aanmaakt. Dat eiwit heet TGB, oftewel Thyroxine Bindend Globuline. Zoals de naam al doet vermoeden, bindt dit eiwit schildklierhormonen aan zich en zorgt ervoor dat de cellen er minder van kunnen opnemen en gebruiken (4). Het gevolg daarvan is: minder energie. Jammer dan.
Waar komen al die extra oestrogenen dan vandaan? Vaak zijn het nep-oestrogenen die de boel in het honderd sturen. Die vind je in pesticiden, BPA’s, flataten… en helaas krijg je er zonder veel moeite voor te doen meer van binnen dan je zou willen. Dit artikel vertelt je precies hoe het werkt, waar ze in zitten én wat je eraan kunt doen.
Oestrogeendominantie erger gemaakt
Hormonale anticonceptie en synthetische oestrogenen die tijdens een traject voorgeschreven worden, verergeren oestrogeendominantie en verhogen de niveaus van TBG. Als schildklierhormonen eenmaal aan TBG gebonden zijn, kan een cel ze niet meer gebruiken om er energie van te maken. En kom je dus in de min te staan.
Maar een te trage schildklier zelf zorgt er ook voor dat oestrogeendominantie verergert wordt. Oestrogenen kunnen dan namelijk niet meer goed op non-actief gezet worden, met als resultaat dat ze gaan stapelen op plekken die je liever niet hebt. In je baarmoeder bijvoorbeeld. Of je eierstokken. Vleesbomen, poliepen, endometriose of cystes kunnen het gevolg zijn.
Maar: je kunt ook oestrogeendominantie hebben en toch een normaal functionerende schildklier hebben die voldoende schildklierhormonen produceert. Het punt is alleen dat, wanneer TBG zich aan schildklierhormonen bindt, ze zelf nog in de non-actieve vorm staan. Er gebeurt dan weinig op celniveau. Ga dus niet alleen af op je bloedwaarden, maar leg ook bovengenoemde symptomen ernaast, namelijk: toename buikvet, vermoeidheid, laag libido, haaruitval, achteruitgang van je geheugen, slecht humeur en onregelmatige menstruatie.
De PCOS connectie
PCOS is een metabole stoornis waarbij je geen eisprong krijgt. En er is een directe link te leggen tussen PCOS, oestrogeendominantie en een te trage schildklier. Kijk, je ovuleert niet. En dus wordt er geen ‘geel lichaam’ of corpus luteum gevormd. Dat gele lichaam is verantwoordelijk voor de productie van progesteron, een belangrijk hormoon dat oestrogeen in balans houdt. Daarnaast geeft het ook je schildklierhormoon (TSH) een boost. Wordt er geen corpus luteum gevormd, dan mis je die progesteron productie en loop je tekorten op. Oestrogeen wordt niet meer in balans gehouden en gaat lopen domineren. En dan heb je de poppen aan het dansen.
Uit een (meta)studie (5,6) blijkt dat een trager werkende schildklier veel voorkomt bij vrouwen met PCOS.
Pijnstillers
Hier komt het lever verhaal weer om de hoek kijken. Je lever, die grotendeels verantwoordelijk is voor de aanmaak van het actieve schildklierhormoon T3, wordt in zijn functie belemmerd door pijnstillers zoals paracetamol, aspirine en ibuprofen. Dat kan een impact hebben op de werking van je schildklier.
3. Minder nutriënten beschikbaar voor een goede schildklierwerking
- … door synthetische hormonen
Het gebruik van de pil, of andere synthetische hormonen, heeft invloed op de werking van je schildklier. Heb je een schildklieraandoening, dan is het af te raden om aan de pil te gaan. Het is namelijk zo dat je lichaam zich sneller door mineralen reserves heen werkt wanneer je aan de pil bent, of synthetische hormonen gebruikt. Met name zink en selenium worden er snel doorheen gejast, met een tekort als gevolg. En dat is niet fijn, want juist die twee mineralen zijn nodig om schildklierhomonen te produceren en om te zetten naar de actieve, bruikbare vorm.
Ook de B-vitamines hebben zwaar te lijden onder synthetische hormonen. Een tekort ligt al snel op de loer. Naast dat je die B-vitamines nodig hebt voor tal van processen in je lichaam en ze écht niet kunt missen, spelen ze ook een grote rol op het gebied van de schildklier. Heb je een tekort, dan verloopt de hele schildklier-hormoon-huishouding niet optimaal.Het is daarom écht belangrijk dat je, wanneer je in een traject zit en synthetische hormonen gebruikt, je schildklier in te ondersteunen door:- je voeding aan te passen
- bij te suppleren
- af en toe een pauze te nemen tussen twee trajecten in en goed te gaan ontgiften
Je zal merken dat wanneer je deze drie punten in acht neemt, je schildklier meer in balans komt en je je ook emotioneel beter zult voelen. Want een traag werkende schildklier kan er namelijk ook voor zorgen dat je je depri voelt.
- … door een zware metalen belasting
Zware metalen krijgen we dagelijks binnen via uitlaatgassen en sigarettenrook, maar ook via onze voeding. Want wat er aan vervuiling of zware metalen in de bodem, of in de zee, zit komt ook in je eten terecht. Jammer maar waar. Je lichaam laat het daar natuurlijk niet zomaar bij zitten en doet zijn best om zo goed en zo kwaad als het gaat te ontgiften. Cruciaal in dat proces zijn zowel selenium als jodium. En daar zit het addertje onder het gras: krijg je namelijk heel veel van die schadelijke stoffen binnen, en heb je dus enorm veel selenium en jodium nodig om de boel te detoxen, dan blijft er minder over voor je schildklier. En laat die nou óók net selenium nodig hebben voor de omzetting van T4 naar T3. En jodium voor de productie van die twee T’s… - … door een voorafgaande zwangerschap
Een schildklier die uit balans is komt regelmatig voor na een (voldragen) zwangerschap. Een zwangerschap vraagt nogal wat van je lichaam! En je lichaam is van ‘eerlijk zullen we delen’! De nutriënten die je binnen krijgt gaan deels naar jou, en deels naar de in je buik groeiende hupseflups. Je hebt tijdens een zwangerschap meer grondstoffen nodig dan normaal. Voor een goede schildklierwerking zijn eiwitten (L-tyrosine), coQ10, selenium, zink, jodium, ijzer, en B vitamines belangrijk. De voorraadkast moet goed gevuld zijn! Als die voorraadkast tijdens de zwangerschap minder goed gevuld wordt, dan kom je na een zwangerschap in de tekorten te zitten. Dat kan z’n weerslag hebben op je schildklier.
4. Auto-immuun gedoe: Hashimoto en Graves
Als uit je bloedtest blijkt dat je TPO antistoffen verhoogd zijn, betekent dit dat je immuunsysteem actief is in je schildklier. Daardoor kunnen er ontstekingen ontstaan die de werking van de schildklier ondermijnen. Deze aandoening heet Hashimoto. Zelf geloof ik eigenlijk niet echt dat je lichaam zichzelf ‘out of the blue’ gaat aanvallen, maar dat er altijd een onderliggende oorzaak is. Bijvoorbeeld een indringer die je lichaam kwijt wil, waardoor het immuunsysteem ontstekingen gaat creëren om hem de deur uit te trappen. Maar bij dat proces ontstaat wat ze ‘collateral damage’ noemen. Oftewel: in een poging de vijand te verslaan, gaat je eigen weefsel er ook deels aan. En dat is dan weer niet zo handig. Onderzoeken (7,8) bevestigen dat in het geval van Hashimoto er een connectie is met het EBV (Epstein Barr Virus). Een Pools onderzoek (9) uit 2015 vond zelfs dat het Epstein-Barr-virus actief was in de schildkliercellen van 80% van de mensen met Hashimoto’s en 62,5% bij mensen met Graves (Graves is een aandoening waarbij je een te snel werkende schildklier hebt). Op zich is dat niet zo heel vreemd, want men schat dat ongeveer 95% van de bevolking het EBV bij zich draagt. Vrijwel iedereen dus! Zelfs als je het ooit als kind hebt opgelopen en nergens meer last van hebt, kan het zijn dat het opeens weer opspeelt na een stressvolle periode, een zwangerschap of bevalling. Volgens Anthony Williams (10) kent het virus vele mutaties en is het oorzaak nummer één van in zijn ogen ‘zogenaamde’ auto-immuunziektes zoals Hashimoto of Graves. Het punt is dat het EBV vaak niet te detecteren valt in een bloedtest, omdat het zich in zou kapselen.
Wat kan je zelf doen?
To test or not tot test?
Zijn je symptomen (zie boven!) niet zo ernstig, ga dan eerst aan de slag met onderstaande tips. Wat ik in mijn cursussen zie is dat stressreductie zoals bijvoorbeeld yoga, mindset of minder werkdruk, in combinatie met gezonder eten en de juiste suppletie in de meeste gevallen de oorzaak al aanpakt. Waardoor de schildklier automatisch ook weer in balans komt.
Heb je bovenstaande symptomen in ernstige vorm? Ben je bijvoorbeeld extreem moe, is je cyclus helemaal van slag en ben je depressief, laat je dan testen via de huisarts. Maar: niet alleen op TSH en T4, dat weten we nu. Laat zeker ook T3, rT3 en vooral schildklier antistoffen testen. En als je dan toch bezig bent kun je gelijk even laten testen of je een actief Epstein-Barr virus in je systeem hebt rondhangen. Niet alle huisartsen willen deze waardes zomaar laten prikken. Lukt dat niet, maar zegt je onderbuikgevoel dat er iets niet klopt, dan kan je via deze site zelf schildklierwaardes in je bloed laten bepalen. Of beter nog, neem contact op met een orthomoleculair arts die je verder kan helpen. Wij kunnen je eventueel doorverwijzen.
Heb je je testresultaten terug en blijkt rT3 verhoogd te zijn, dan is het belangrijk om te kijken waarom de hypothalamus op de rem staat én wat je kunt doen qua voeding, suppletie en lifestyle om het tij te keren. Zie tips onder, of boek een consult. Indien nodig verwijzen we je door.
Lifestyle
Stressreductie – regelneef Meneer de Hypofyse heeft niet alleen het commando over je schildklierhormonen, maar ook over je geslachts,- en stresshormonen. Hij kan er alleen maar één tegelijk aan. En gezien het feit dat overleven het allerbelangrijkste is, geeft hij de productie van stresshormonen voorrang. Zodat je ten alle tijden weg kunt rennen voor die beer en de druk aankan. Zelfs als het in feite geen beer is, maar een onaardige baas, stressvolle baan of haperende relatie. De stresshormonen krijgen een boost en de hypothalamus helpt de boel een handje door je voortplantingsorganen op een lager pitje te zetten. Fijn, want dan hou je meer energie over om te vluchten en de boel de baas te kunnen. Alleen vlucht je niet meer letterlijk en wordt je er alleen maar dikker van – of blijf je slank en ontwikkelt visceraal vet, oftewel: vet tussen de organen.
- Kijk eens hoe je stress in jouw leven kunt beperken. En hoe je dingen in kunt voeren die je plezier en ontspanning geven. Meditatie kan een geweldige tool zijn om met stress te leren dealen. Net zoals yoga. Ga eens elke avond ontspannen. Klinkt zo logisch, maar wie gaat er tegenwoordig niet met alle stress van de dag naar bed? Of met z’n Iphone?
- Bouw 20 minuten ‘wind-down’ tijd in vlak voor je gaat slapen. Doe de omgekeerde houding en de diepe yogische ademhaling (zie gratis online programma) Of beter nog: schrijf je in voor de online fertility yoga cursus. En ja, die is ook prima voor beginners. Geen krakelinglijf voor nodig.
- Geen crash diëten – langdurig hardcore diëten is geen pretje voor je schildklier. Hij gaat langzamer werken, zodat je energie (en vet!) spaart en zo hopelijk voldoende overhoudt om normaal te kunnen blijven functioneren. Niet zo handig dus.
- Beweeg – alles wordt beter als je in beweging bent. Genezingsprocessen verlopen sneller, stress vermindert, het DNA wordt positief beïnvloedt, de vertering verloopt beter, ontstekingen verminderen en als klap op de vuurpijl slaap je ’s nachts ook nog eens als een marmot wanneer je overdag fysiek actief bent geweest. Maar let op: overmatig sporten – meer dan drie uur per week – kan je schildklier vertragen als je het lang genoeg op de verkeerde manier doet. Je schildklier gaat dan trager werken om energie te sparen om je door je (cardio)workout heen te slepen en je te helpen ‘overleven’. Je kunt zelfs juist vet vást gaan houden, in plaats van af te vallen! Dus, sport, maar sport met mate. Lees ook dit artikel als je overtuigd moet worden.
- Detox – Nee, met detoxen bedoel ik niet dat je gaat sapvasten. Of alleen maar wortels en slablaadjes gaat eten. Maar wel: dat je een ‘keep it natural’ periode inlast waarbij je echt op je voeding gaat letten, bepaalde suppletie gebruikt die je lever ondersteunt en je niet direct weer in een traject duikt waarbij je hormonen gaat spuiten. Vermijd niet-natuurlijke verzorgingsproducten, die zitten vaak tjokvol hormoonverstorende stoffen. Denk bijvoorbeeld aan deodorant, parfum, nagellak, schoonmaakmiddelen en dergelijken, ze bevatten veel chemicaliën. Lees dit artikel en neem actie! Probeer zoveel mogelijk biologisch te eten, of kies in ieder geval de top tien meest bespoten voedingsmiddelen biologisch:
- Meest bespoten: Aalbessen, aardappels, aardbeien, andijvie, appels, citroenen, druiven, frambozen, grapefruit, kersen, komkommer, mandarijnen, nectarines, paprika, pepers, peren, perzik, selderie, sinaasappels, sla, spinazie, wortels.
- Minder bespoten: Ananas, asperges, avocado’s, banaan, bloemkool, broccoli, champignons, erwten, kiwi, mais, mango, meloen, passievruchten, pruimen, rode kool, venkel, witlof, witte kool, uien, zwarte bessen
Voeding
- Geen gehannes met je bloedsuikerspiegel – dit is een heel belangrijk punt als het schildklierproblemen betreft. Let op dus! Een jo-jo-ende bloedsuikerspiegel door een teveel aan suikers en snelle koolhydraten, zet je lichaam in de stress-modus. En met suikers hoef je niet direct létterlijk aan suiker te denken. Een bord spaghetti (wit, volkoren of spelt) staat namelijk ook gelijk aan 26 klontjes suiker als het om je bloedsuikerspiegel gaat. Wat?! Ja, echt! En: sorry. Datzelfde geldt ook voor brood of andersoortige pasta. Tja, wat dan wel? Nou, ontbijt bijvoorbeeld vaker met havermout waar je zaden, noten en dadels aan toevoegt. Kies voor pasta, spaghetti of lasagna op basis van linzen of andere peulvruchten. De meeste supermarkten verkopen dit tegenwoordig en het is nog lekker ook! Eet vaker een groenten omelet of neem een chocolade-eiwit-smoothie. En, ik ga me nu niet populair maken, maar: dag koekjes, bewerkte granen en pasta, taart en andere super bewerkte koolhydraten. Die maken een rommel van je hormonen én je bloedsuikerspiegel. Beter zijn: quinoa, gierst, amarant, boekweit etc. Bovendien zijn er zoveel lekkere alternatieven om de zoete trekt te stillen! Denk aan dadels, abrikozen, rozijnen… allemaal natuurlijke zoetigheid die een stuk beter is voor je lijf.
- Vermijd gluten – veel mensen die last hebben van een te langzaam werkende schildklier, zijn gevoelig voor gluten. Kies liever geen tarwe, rogge en gerst als dit bij jou het geval is. Er zijn zat glutenvrije en natuurlijke alternatieven. Bijvoorbeeld pasta van kikkererwten of linzen ( Bij de Appie of natuurwinkel), boekweitmeel voor pannenkoeken en amandelmeelcake.
- Eet biologisch en niet uit pakjes en zakjes – hoe minder zooi en ‘Maggi’, hoe beter voor je lever en dus je schildklier.
- S0-nee – flauw, maar wel een serieus advies: nee tegen soja als je last hebt van je schildklier. Geen tofu dus, of alle daarvan gemaakte kant en klare vleesvervangers van de Vegetarische Slager. Gefermenteerde soja is een ander verhaal. Tempé, miso, tamari, shoyu en dergelijken zijn prima. Mits ze biologisch zijn.
- Geen melk – want dat is voor een kalf. En kan ontstekingen veroorzaken die je immuunsysteem op aan zetten, waardoor er minder energie overblijft voor je schildklier.
- Let op met rauw – denk je dat je super gezond bezig bent met al je rauwkost, zit je ongemerkt je schildklier tegen te werken… Broccoli, (bloem)kool en spruitjes maken in hun rauwe vorm je schildklier helemaal niet zo blij. Ze bevatten namelijk goïtrogenen. Goï wat? Stoffen die de opname van jodium belemmeren. Terwijl je jodium juist hard nodig hebt voor je schildklier. Deze voedingsmiddelen kun je dus beter koken, stomen, wokken of anderszins verwerken. Dan heb je geen last meer van die stoffen en zijn ze best oké en gezond voor je schildklier.
- Geen pinda’s en mosterd – Het vermijden van pinda’s en mosterd is raadzaam omdat deze voedingsmiddelen ook de jodium opname remmen. Pfff. Gelukkig kun je je pindakaas-verslaving vervangen door amandelpasta. Minstens zo lekker en een stuk gezonder.
- Geen koffie – Echt. Niet. Doen. Cafeïne verhoogt cortisol. Daar krijg je wel tijdelijk energie van, maar langdurig veel cortisol zorgt ervoor dat de schildklier minder goed gaat werken.
- Jodium – Voor een goede schildklierwerking heb je jodium nodig. Maar ook je eierstokken hebben jodium nodig voor een gezonde eicelrijping. Volgens de World Health Organization (WHO) kampt ongeveer één derde van de wereldbevolking met een jodiumdeficiëntie. Vooral in gebieden waar het jodiumgehalte in de grond nogal laag is. En ja, dat is helaas in Nederland en België het geval. Vandaar dat er vanuit de overheid aan bakkers gevraagd wordt om aan hun brood jodium toe te voegen. Omdat toch vrijwel iedereen brood eet. Maar zoals jullie ondertussen wel weten ben ik niet echt fan van brood. Het heeft weinig voedingswaarde, bevat gluten die je darmen hyper-doorlaatbaar maken én het jaagt je bloedsuikerspiegel over de kling. En dat laatste, dat las je hierboven al, is niet handig voor je vruchtbaarheid. Qua voeding kun je jodium binnenkrijgen door meer zeevis en eieren te eten. Jodium zit ook in kelp en nori (sushi!) maar dat zet weinig zoden aan de dijk omdat er ook bromium in zit. Dat blokkeert de opname van jodium. Gelukkig zit jodium ook in bijna alle multi’s, maar voor sommige mensen is dat niet genoeg. Zie zelftest bij het kopje ‘suppletie’.
- Selenium – Naast jodium heb je ook het anti-oxidant selenium nodig voor je schildklier. Er komen steeds meer onderzoeken en publicaties naar buiten die de rol van selenium voor onze schildklier (en algemene gezondheid!) bevestigen. Het is nog steeds onduidelijk of onze dagelijkse voeding voldoende selenium bevat én men vermoedt dat de huidige aanbevolen dagelijkse hoeveelheid te laag is. Maar waar zit selenium dan in? Vier à zes paranoten per dag leveren ongeveer de benodigde hoeveelheid selenium. Daarnaast zit het ruim in oesters en mosselen. Maar ook in zilvervliesrijst, paddenstoelen, eieren, ei en knoflook.
- Zink – Vergeet ook zink niet! Behalve dat het een anti-oxidant is en super belangrijk voor het functioneren van de schildklier, ook nodig voor ontelbaar andere processen in je lichaam. Zink vind je onder anderen in pompoenpitten, noten, zaden, oesters, kreeft en eieren.
- Ijzer – ijzertekort kan een gevolg zijn van een te traag werkende schildklier. Ijzer vind je in vlees, aardappelen, abrikozen, gojibessen, peulvruchten, noten, zaden en groene groenten. Gecombineerd met vitamine C uit groenten neem je ijzer beter op uit je voeding.
- Anti-oxidanten – denk: felle kleurtjes! Rode en gele paprika, blauwe bessen, pompoen en dergelijken. En ook kruiden, zoals kruidnagel, kurkuma en oregano zijn super!
Supplementen
- Ashwagandha: dit Ayurvedische superkruid is een adaptogeen. Een adaptogeen brengt balans. Ashwangandha stimuleert een gezonde productie van je schildklierhormonen (11). Het helpt ook de hypothalamus een signaal te geven om van de rem af te gaan, zodat er weer meer energie naar je voorplantingshormonen kan gaan. Voor optimaal resultaat moet je het drie maanden nemen. Zorg ervoor dat je de KSM vorm te pakken krijgt. Zie shop. Goed om te weten, Ashwagandha KSM-66 bevat een hele kleine hoeveelheid lactose (verwaarloosbaar, zelfs voor 99% van lactose intolerante mensen.)
- Anti-oxidanten complex met zink en selenium. Zelf werk ik met het complex van Supple. Neem je selenium apart, ga dan nooit over 150mcg per dag! Zelf ben ik voor een beetje selenium in een multi en/of anti-oxidanten complex, met daarnaast paranoten en regelmatig vis / oesters.
- Multi met actieve B’s: B vitamines, met name B1, B2, B3 en B 6 zijn belangrijk voor de schildklieractiviteit. Wie geen of nauwelijks schildklierfunctie heeft kan geen vitamine B12 absorberen. Deze vitamines zijn ook ontzettend belangrijk voor je vruchtbaarheid én je leverwerking.
- Magnesium: magnesium speelt een belangrijke rol in de omzetting van T4 naar T3, net als vitamine A.
- Levertraan. Vitamine A (niet als bètacaroteen maar zoals je in levertraan vindt) is essentieel voor de omzetting van T4 naar T3, net als magnesium. Een onder-actieve schildklier kan pro-vitamine A (caroteen, zoals het in de meeste multi’s zit) niet of niet voldoende omzetten naar vitamine A. Zelf geef ik de voorkeur aan koudgefermenteerde levertraan van Green Pastures. Neem 1 capsule per dag.
- Chlorella. Chlorella is een superfood-alg. Het bevat heel veel nucleotiden. Dat zijn de bouwsteentjes waar het genetisch materiaal uit opgebouwd is. Maar het doet veel meer dan dat. Het ondersteunt je lever, bindt schimmels en zware metalen aan zich en zorgt voor een betere zuurstof transport. Vooral de leverondersteuning is heel belangrijk als je schildklier te traag werkt. Zorg dat je (biologische) chlorella met gebroken celwand koopt (LINK NAAR SHOP). Anders neem je het moeilijk op, zonde van je geld! Meer over chlorella en wat het voor je vruchtbaarheid kan betekenen kijk je hier.
- Vitamine D – vitamine D is de welbekende zon-vitamine. Alhoewel de naam een beetje misleidend is, want eigenlijk is het een (pro)hormoon. Hoe dan ook, het is super belangrijk voor je immuunsysteem. Maar vitamine D heeft ook een rol wat je schildklier betreft. Hoe groot die rol precies is, is nog niet bekend, maar dat de rol er is, wél. Het schijnt ook dat je bepaalde genetische toestanden kunt hebben die ervoor zorgen dat je lijf anders op vitamine D reageert, wat auto-immuunziektes in de hand kan werken. Hoeveel invloed vitamine D ook op je schildklier heeft, aangezien het je immuunsysteem ondersteunt, is het sowieso raadzaam om hem in te zetten.
- Extra Jodium? Als er anti-stoffen (Graves of Hashimoto) in je bloed worden aangetroffen, of als je bijnieruitputting hebt, mag je jodium niet apart in hoge dosering bijsuppleren. Jodium in je multi is wel oké dan. Neem je het in hogere doseringen (dat wil zeggen: meer dan 250 mcg/dag) dan kan de toestand van Graves of Hashimoto of van je bijnieruitputting verergeren. Weet je zeker dat Graves of Hashimoto of bijnieruitputting bij jou niet het geval is, dan kan je wel bijsuppleren. De dosering van jodium is nogal controversieel(12). Een therapeutische dosering is meestal minimaal 250 à 500 mcg per dag voor mensen die weinig of geen brood of gejodeerd zeezout consumeren. Jodium zit ook in kelp en nori (sushi) maar, zoals je hierboven al kon lezen, dat zet weinig zoden aan de dijk omdat er ook bromium in zit. Dat blokkeert de opname van jodium.
Snelle jodium zelftest Ook een goede aanwijzing kan de volgende simpele test zijn. Smeer een plek op je huid ter grootte van een golfbal in met 2% jodium-oplossing (de test werkt het best bij personen met een licht gekleurde huid, aangezien het contrast bij mensen met een donkere huid niet zo groot is). De binnenkant van de bovenarm, in de elleboog of op de pols werkt het beste. Zorg dat kleren en andere materialen niet in contact komen met de oplossing, omdat het agressieve vlekken achterlaat op alles waar het mee in aanraking komt. In geval van jodiumtekort verdwijnt de oranjebruine kleur binnen twee uur, soms al binnen twintig minuten. Bij een mogelijk tekort aan jodium, zal de vlek na twee tot vier uur vervagen. Als je waarschijnlijk voldoende jodium binnenkrijgt, dan zal de vlek tot wel 24 uur nadien blijven zitten. Let op: alleen laboratorium onderzoek kan natuurlijk werkelijk de status bepalen, het is een indicatie over een mogelijk tekort. De werkelijke waarde kun je laten bepalen door ee jodium-urinetest te doen. Bij de interpretatie van de uitslag zul je logischerwijs een deskundige moeten raadplegen. Bron: Rineke Dijkinga
.
ONDERZOEK
1 Effect of hypothyroidism on female reproductive hormones – Sanjay Saran, Bharti Sona Gupta, Rajeev Philip, Kumar Sanjeev Singh, Sureshrao Anoop Bende, Puspalata Agroiya, and Pankaj Agrawal
2 https://umcg.net/schildklier/
3 Underactive thyroid within normal range may affect woman’s ability to conceive https://www.sciencedaily.com/releases/2017/12/171219144412.htm
4 https://s3.amazonaws.com/site-akiajqrf22xmaqzsiz6q/Newsletters/2018/20180627EstrogenProgesteroneandtheThyroid.html
5 Arduc A, Aycicek dogan B, Bilmez S, et al. High prevalence of Hashimoto’s thyroiditis in patients with polycystic ovary syndrome: does the imbalance between estradiol and progesterone play a role?. Endocr Res. 2015
6 Subclinical Hypothyroidism in Polycystic Ovary Syndrome: A Systematic Review and Meta-Analysis- Xiaohong Ding, Lili Yang, Jian Wang, Rong Tang, Qianqian Chen, Jiexue Pan, Haiyan Yang, Xia Chen, Zimiao Chen, and Liangshan Mu
7 A possible link between the Epstein-Barr virus infection and autoimmune thyroid disorders – Anna Dittfeld, Katarzyna Gwizdek, Marek Michalski, and Romuald Wojnicz
8 The role of Epstein-Barr virus infection in the development of autoimmune thyroid diseases – Janegova A, Janega P1, Rychly B, Kuracinova K, Babal P.
9 Janegova A, Janega P, Rychly B, Kuracinova K, Babal P. Rola infekcji wirusem Epstein-Barr’a w rozwoju autoimmunologicznych chorób tarczycy. Endokrynologia Polska. 2015;66(2):132-136. doi:10.5603/ep.2015.0020.
10 Medical Medium – Anthony William
11 https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25624699
12 Nettore IC, Albano L, Ungaro P et al, Sunshine vitamin and thyroid, Rev Endocr Metab Disord. 2017; 18(3): 347–354.
